Amourié(-platano)
Morus kagayamae
Moraceae
Nom en français : Mûrier platane.
Descripcioun :L'amourié-platano, que nous vèn dóu Japoun, es un aubre planta dins li jardin, li pargue e long de carriero. Malodi s'èi proun naturalisa dins li relarg umide proche de ribiero (ripisilvo) e i'èi pas rare de lou rescountra emé si fueio di proun chanjadisso.
Usanço :Coume es esta di, avèn usanço de lou vèire taia pèr douna d'oumbro. Li meno plantado soun esterlo pèr pas que lou fru taque lou sòu, autramen aquéli soun goustous e manjadis coume li dis àutris amourié. Au Japoun servié à abali li magnan coume l'amourié-blanc. Èro nouma Morus bombycis, de Bombyx mori, lou magnan. Li prouprieta dèvon èstre li memo.
Port : Aubre
Taio : 2 à 5 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Morus
Famiho : Moraceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 15 à 30 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 200 m
Aparado : Noun
Abriéu à mai
Liò : Ribo d'aigo
- Ermas
Estànci : Mesoumediterran
Couroulougi : Óurigino Asìo-Èst
Ref. sc. : Morus kagayamae Koidz., 1915
(= Morus bombycis Koidz.,1915 )
Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753